Prolaktin nedir? Prolaktin, hipofiz bezinin ön lobu tarafından salgılanan iç salgı hormonudur. İnsanlarda PRL geni tarafından kodlanmaktadır. Gebelik sırasında öbür iç salgı hormonları tarafından tam olarak gelişmeleri sağlanmış olan meme bezlerinde süt salgısını uyaran prolaktin diğer hipofiz maddeleri olmadan etkisini gösterememektedir.
Prolaktin Nedir?
Süt salgısını uyarmasının dışında, cinsel bezleri, gonadotropin salgılanmasını, böbreklerden su, potasyum ve sodyumun atılmasını da etkilemektedir. Aşırı salgılanması durumunda, böbreklerde çeşitli bozukluklara yol açabilmektedir. Süt salgılanmasını, süt bezinin çalışmasını etkileyerek sağlamaktadır.
Etkileri
Beyinde bulunan ve birçok hormonun salgılandığı hipofiz salgı bezinde üretilerek salgılanan, lohusalık döneminde ve emzirme döneminde süt üretiminden, yumurtlamanın ve böylece adetin durmasından sorumludur. Emzirme döneminde kadını yeniden gebe kalmaktan koruyan prolaktin hormonu çeşitli nedenlere bağlı olarak farklı salgılanmaya başladığında adet dönemlerinin düzeninin bozulmasına ve beraberinde göğüslerden süt ya da süt benzeri bir sıvının salgılanmasına neden olabilmektedir.
Prolaktin hormonunun süt üretimi ve salgılamanın dışında, adet düzeni ve üreme fonksiyonları üzerinde de büyük bir etkisi bulunmaktadır. Prolaktin salgılanmasında artış olduğu zamanlarda adet düzeni bozulmaktadır ve bazen de adet tamamen kesilebilmektedir. Bazı durumlarda da adet kanamalarında artış görülebilmektedir.
Düzensizlikleri
Küçük tümörler prolaktin hormonunun yükselmesine sebep olan ve en sık karşılaşılan nedendir. Bu tümörlerin boyutları 1 cm’den büyük ise makroadenom, 1 cm’den küçük ise mikroadenom adını almaktadır. Bu hastalarda adet döneminin gecikmesi, adetin erken gelmesi, göğüsten süt gelmesi, adet görememe ve çocuk sahibi olmakta zorluk görülebilmektedir.
Göğüsten süt gelmesi durumunda, sütün yarı ya da sıkma yolu ile değil, kendi kendine gelmesi gerekmektedir. Prolaktin düzeyi yüksek olduğu halde adet düzeni normal olabilmektedir ve göğüsten süt gelmeyebilir. Dikkat edilmesi gereken nokta ise; hiçbir şikayeti olmayan hastalarda da hipofizde tümör görülebilmektedir. Prolaktin hormonunun yükselmesine hormonal dengesizlikler de neden olabilmektedir.
Hormon düzeylerine bakılacağı zaman testin sabah ve aç karına yapılmasında yarar vardır. Tiroid bozukluklarına bağlı olarak da prolaktinde yükselme görülebileceği için TSH ve T4 gibi tiroid fonksiyonlarını gösteren hormon ölçümleri de yapılmalıdır.
FT4 ölçümünün değer aralıkları; 0.93-1.7 ng/dl, TSH ölçümünün değer aralıkları ise; 0.27-4.2p IU/ml, 0.68-11 pIU/ml (yenidoğan), 0.55-11 pIU/ml (yenidoğan 0 ay – 1 ay), özel normal değerler aralığındadır.
Prolaktin yüksekliğine bakılırken hastanın örnek olarak psikiyatride kullandı bazı ilaçlar, doğum kontrol hapları, bazı tansiyon ilaçları ve diğer ilaçları alıp almadığı sorulmalıdır. Bu ilaçların alımı prolaktin hormonunun özel normal değer aralığından fazla çıkmasına neden olabilmektedir. Prolaktin hormonunun yükselmesine ayrıca, uzun süreli ruhsal stres de neden olabilmektedir.
En son haberler ve güncellemeler için Instagram, Twitter, YouTube, Telegram Haber ve Telegram Sohbet hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
