Addison hastalığı, böbrek üstü kabuğunun hasar görmesi sonucu ve böbrek üstü bezlerinin kortizol ve aldosteron adlı streoid hormonlarının yeteri kadar üretilememesi sonucunda ortaya çıkan hastalıktır. Adrenalin yetersizliği veya Addison Sendromu da denmektedir. Addison hastalığı her yaşta ve her iki cinsiyette de görülebilmektedir. Yaşamımızı tehdit edebilir.
Kortizol ve Aldosteron Düşüklüğü
Kortizol vücudun stresli durumlara karşı reaksiyonlarını düzenlemektedir. Vücudun protein, yağ ve karbonhidrat kullanımını düzenler ve kan basıncının, kardiyovasküler fonksiyonların devam etmesine yardımcı olmaktadır. Enflamasyonları da(iltihapları) kontrol etmektedir. Vücutta sodyum ve potasyum minerallarinin düzenlenmesine yardımcı olan ise Aldosterondur. Böbreklere su ve tuz dengesinin sağlanmasına, kan hacminin ve kan basıncının kontrolüne yardımcı olmaktadır. Aldosteron hormonun eksikliğinde ise; böbrekler su ve tuz dengesini sağlayamaz ve kan basıncı da düşer.
Addison Hastalığının Nedenleri
Addison hastalığının iki çeşidi bulunmaktadır. Birincil böbrek üstü bezi yetmezliği ve ikincil böbrek üstü bezi yetmezliği.
Birincil böbrek üstü bezi yetmezliği
Addison hastalığı çoğu zaman bağışıklı sisteminin böbrek üstü bezlerine saldırması sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu bir otoimmun hastalığıdır. Otoimmun hastalığında, vücudun bağışıklık sistemi bir organ veya bölgesini bir virüs, bakteri ya da dış saldırganla karıştırmaktadır.
Diğer nedenler
- Kanser ve tümörlerin kontrolsüz büyümeleri
- Glukortikoidlerin uzun süreler boyunca vücuda alınımı
- Pıhtılaşmayı kontrol etmek için kullanılan kan sulandırıcılar zamanla böbrek üstü bezlerini etkileyebilmektedir
- Vücuttaki enfeksiyonlar Addison hastalığına neden olabilmektedir
- Mantar enfeksiyonları hastalığa katkı sağlayabilmektedir
İkincil böbrek üstü bezi yetmezliği
Böbrek üstü bezleri adrenokortikotropik hormonu (ACTH) üretemediği zamanlarda ortaya çıkmaktadır. ACTH böbrek üstü bezlerine ne zaman hormon salgılaması gerektiğine dair sinyal göndermektedir. Doktor tavsiyesi ile kullanılması gereken kortikosteriod ilaçların kullanılmaması durumunda da görülebilmektedir. Addison Hastalığına, kanser hastalarının ve tüberküloz hastalarının da yakalanma riski bulunmaktadır.
Addison hastalığının belirtileri nelerdir?
- Düşük kan şekeri
- Kilo kaybı
- İştah azalması ve sindirim zorluğu
- Kusma, bulantı
- Depresyon ve sinirlilik
- Kalp atış ve kan basıncında azalma
- Deri pigmentleşmesinde artış
- Soğuk ve sıcağa karşı hassasiyette artış
- Vücut kıllarının dökülmesi
- Kadınlara seks isteğinin azalması. gibi
Beslenme nasıl olmalı?
- Uyarıcılar, karbonhidrat ve rafine edilmiş şeker kullanmaktan kaçınmanız gerekmektedir.
- Yeterli miktarlarda protein tüketin
- Magnezyum ve çinko takviyesi
- C vitamini ve B vitamini almaya özen gösterin
- Sodyum tüketimini artırın
Tedavi edilmezse
Addison hastalığının belirtileri çok ağır bir şekilde ilerlemektedir ve başka bir hastalık, ameliyat veya kaza gibi fiziksel olarak steril bir rahatsızlık görüldüğü zaman belirtiler daha hızlı şekilde kötüleşmektedir. Bu duruma da Addison sendromu denmektedir. Addison sendromuna tıbbi olarak acil müdahale edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde ölümle sonuçlanabilmektedir.
Addison sendromu semptomları
- Bilincin kaybolması
- Böbreklerin görevini yapamayacak hale gelmesi
- Hızlı düşen kan basıncı
- Karın, bel veya bacaklarda aniden ortaya çıkan şiddetli ağrılar
- Şiddetli kusmalar ve ishali takiben aşırı sıvı kaybının yaşanması
Teşhis
Doktor belirti ve semptomlarınızı sorduktan sonra size fiziksel bir test uygular. Bunun yanında sodyum ve potasyum seviyeleriniz ölçülmektedir. Diğer yapılan testlerde ise, hormon seviyeleri görüntülü olarak tespit edilmektedir.
Addison hastalığı ve tedavi
Hepimizin bildiği gibi, bir hastalığı tedavi edebilmek için ilk önce tespit edilmesi gereklidir. Addison hastalığını tespit edebilmek için birkaç test yapılmaktadır.
Yapılan testler
ACTH uyarma: Kanınızda bulunan kortizolun, sentetik ACTH iğnesi yapılmadan önce ve sonraki seviyelerini belirlemektedir. ACTH adrenalin bezlerinizi kortizol üretmesi için uyarmaktadır. Adrenalin bezlerinizin zarar görmüşse, size yapılan ACTH iğnesi kortizol seviyenizin çok az artmasına ya da hiç artmamasına neden olacaktır.
Görüntüleme: Doktorunuz adrenalin bezlerinizi kontrol etmek için karın bölgenizi bilgisayarlı tomografi ile incelemektedir.
İnsülin ile desteklenmiş kan şekeri: Doktorlar bu testi, adrenalin yetersizliğinizin hipofiz bezlerinde bulunan bir hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenmek için istemektedirler. Testte kortizol ve kan şekerinizi belirli aralıklarla verilen insülin iğnelerinden sonra kontrol etmektedirler. Glikoz seviyesi sağlıklı kişilerde düşer ve kortizol seviyesi de yükselir.
Kan: Kanda bulunan, potasyum, sodyum, kortizul ve ACTH seviyelerinin durumu doktorunuza sizde bu hastalığını bulunup bulunmadığını anlaması için önemli bilgi vermektedir.
Tedavisi
Kortikosteroid iğnesi: Kusuyorsanız ve ağızdan ilaç almanız mümkün değil ise iğne tedavisi önerilebilir.
Ağız yoluyla alınan Kortikosteroidler: Hidrokortizon, prednizon veya kortizon, kortizonunuzun yerini alması için kullanılabilir. Doktorunuz aldesteronun yerini alması için size flüdrokortizon verebilir.
Addison hastalığı geçebilir mi?
Addison hastalığında ilaç tedavileri her zaman olumlu sonuçlar vermektedir. Tedavilerini düzenli bir şekilde sürdüren hastalar normal yaşamlarına devam edebilmektedir. Ancak ilaç alma saatlerinin unutulamaması için sinyal verici tıbbi amaçlar için kullanılan bilezikler ve acil durumlar için hasta kimlik kartları mutlaka kullanılmalıdır. Nedeni ise; Addison hastalığı ömür boyu devam eden kronik bir hastalıktır. Tek dozu kaçırmak dahi tehlikeli olabilmektedir.
En son haberler ve güncellemeler için Instagram, Twitter, YouTube, Telegram Haber ve Telegram Sohbet hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
